Ik moest het vandaag weer gebruiken en moest erover nadenken. Helaas hebben de wikitionary, ensie. wikipedia en encylo geen woordherkomst. Misschien is de grotere vraag, heeft Nederland geen betere online woordenboek?
Voor Nederlandse etymologie zijn de Etymologiebank van Nicoline van der Sijs en het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) goede bronnen. Laatste is online te doorzoeken via de zogeheten Geïntegreerde Taalbank. Daar staan meerdere historische woordenboeken in (het WNT beslaat de periode vanaf iets van 1550). Als je alleen in het WNT wilt zoeken, moet je dus alleen die aankruisen. De GTB is echter misschien wat intimiderend als je niet van prutsen houdt.
In de Etymologiebank komt ‘plankenkoorts’ niet voor. In het WNT alleen in het lemma (woordenboekartikel) Plank I:
Plankenkoorts, tooneelkoorts, zenuwachtige overspanning van een tooneelspeler, als hij optreedt of optreden moet (V. DALE4). Plankenvrees, zenuwachtige angst van den tooneelspeler voor zijn optreden.
Daar heb je niet zoveel aan, maar de uitleg die in dit draadje al werd gegeven lijkt me gewoon te kloppen.
Als je zin hebt om zelf uit te zoeken hoe oud een term is, is Delpher altijd een leuk idee. (Nederlandse) Kranten gaan al terug tot de zeventiende eeuw, dus die zijn een interessante bron hiervoor (hoewel de krant natuurlijk pas echt groot werd in de negentiende eeuw).
De planken zijn in deze context de vloer van een theaterpodium. Een voorstelling kan op de planken zijn, oftewel, nu actueel in het theater. Dit is ook waar plankenkoorts of -vrees het meest voorkomt. De planken zijn dus het podium. Zie ook podiumvrees.
Geen idee voor een beter online woordenboek… Je had vroeger een spreekwoordenboek in dooie-boom versie :)
